Ngành da giày Việt Nam vượt qua các rào cản phòng vệ thương mại hướng tới xuất khẩu bền vững

Việt Nam là nước sản xuất giày dép đứng thứ 3 trên thế giới, sau Trung Quốc và Ấn Độ, và đứng thứ 2 thế giới về xuất khẩu. Để hướng tới xuất khẩu bền vững, ngành da giày cần vượt qua các rào cản phòng vệ thương mại, cải thiện và minh bạch thông tin chuỗi cung ứng sản phẩm từ khâu nguyên liệu đầu vào đến sản xuất bền vững.
da-day-1-1761109016.jpgXuất khẩu giày dép và túi xách của Việt Nam tiếp tục ghi nhận mức tăng trưởng ổn định. (Ảnh minh họa) 

Theo số liệu thống kê của Cục Hải quan, 8 tháng năm 2025 kim ngạch xuất khẩu hàng giày dép đạt trên 16,08 tỷ USD, tăng 7,6% so với cùng kỳ. Trong đó có 3 thị trường chi trên 1 tỷ USD nhập khẩu giày dép  từ Việt Nam. Thị trường đứng đầu với kim ngạch đạt trên 6,07 tỷ USD, tăng 8,9% so với cùng kỳ năm 2024; Hà Lan đứng thứ 2 đạt trên 1,17 tỷ USD tăng 11,4%; tiếp đến thị trường Trung Quốc, đạt gần 1,12 tỷ USD giảm 15,1%.

8 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu giày dép và túi xách của Việt Nam tiếp tục ghi nhận mức tăng trưởng ổn định. Việt Nam hiện là nơi sản xuất chủ lực cho nhiều thương hiệu quốc tế như Nike, Adidas, Puma, Saucony và Brooks... Với riêng Nike, Việt Nam đang sản xuất khoảng 50% sản lượng giày Nike toàn cầu, tạo việc làm cho hơn 450.000 lao động.

Theo đánh giá của Bộ Công Thương, da giày là ngành được đánh giá tận dụng tốt cơ hội thị trường từ các Hiệp định thương mại tự do để tăng tốc xuất khẩu và có ưu đãi thuế quan. Các FTA mà ngành này tận dụng tốt là EVFTA, UKVFTA, VKFTA, đặc biệt là FTA ASEAN-Trung Quốc...

Chia sẻ với báo chí tại hội nghị xúc tiến thương mại với hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài do Bộ Công Thương tổ chức vừa qua , bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Da giày - Túi xách Việt Nam (LEFASO) cho biết, sản lượng giày dép toàn cầu đạt khoảng 22,4 triệu đôi mỗi năm, với cơ cấu sản xuất duy trì ổn định giữa các châu lục. Trong đó, châu Á tiếp tục khẳng định vai trò trung tâm khi chiếm hơn 87% sản lượng. Việt Nam nổi bật trong số đó, đang trở thành điểm đến sản xuất chiến lược của nhiều thương hiệu lớn. Người tiêu dùng trên toàn thế giới ngày càng ưa chuộng sản phẩm "Made in Vietnam".

da-day-2-1761109016.jpgNgành da giày Việt Nam chủ động, minh bạch nguồn nguyên liệu đầu vào. (Ảnh minh họa)

Tuy nhiên, cơ hội luôn đi kèm thách thức, bối cảnh quốc tế đang đặt ra những áp lực cho ngành giày dép Việt Nam. Từ bất ổn kinh tế, rủi ro thuế quan đến sự gia tăng của các hàng rào phi thuế quan, yêu cầu sản xuất xanh và truy xuất nguồn gốc ngày càng khắt khe của các thị trường nhập khẩu lớn như Mỹ, Châu Âu. Cùng với đó, nguồn nguyên liệu phụ thuộc vào Trung Quốc khiến chuỗi cung ứng của doanh nghiệp dễ bị tổn thương khi giá nguyên liệu biến động hoặc đứt gãy đột ngột.

“Một rào cản lớn khác đến từ việc gia tăng các quy định liên quan đến hàng rào phi thuế quan. Các thị trường như EU đã áp dụng hoặc chuẩn bị áp dụng những tiêu chuẩn mới như cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM), yêu cầu giảm phát thải khí nhà kính, sản xuất tuần hoàn, truy xuất nguồn gốc rõ ràng và tuân thủ các tiêu chuẩn môi trường, xã hội.”, bà Xuân nhấn mạnh.

Lợi thế cạnh tranh về giá nhân công đang dần thu hẹp so với các quốc gia như Bangladesh, Myanmar hay Campuchia nhờ chi phí thấp và chính sách ưu đãi đầu tư linh hoạt. Cùng với đó, sức mua tại các thị trường lớn có thể suy giảm do ảnh hưởng của thuế quan, nhiều doanh nghiệp trong ngành phải thay đổi để tồn tại và phát triển bền vững.

Ông Trần Anh Tuấn, Phó Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Ladoda chia sẻ, với các thị trường như Mỹ, Châu Âu, Nhật Bản với các yêu cầu ngày càng khắt khe về tiêu chuẩn, nguồn gốc của nguyên liệu doanh nghiệp luôn chủ động nguồn nguyên liệu trong nước, chỉ nhập khẩu khoảng 10% nguyên liệu đầu vào đối với những sản phẩm trong nước chưa sản xuất được. Linh hoạt cơ cấu lại thị trường, xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường mới. Tại thị trường trong nước, doanh nghiệp không ngừng nghiên cứu sản phẩm mới đưa ra thị trường đáp ứng nhu cầu của từng đối tượng khách hàng, chú trọng tới mẫu mã, màu sắc và nguyên liệu thân thiện với môi trường

Cục Phòng vệ thương mại, Bộ Công Thương cho biết, trong thời gian qua bên cạnh sắt thép, nhôm, đồ gỗ, sản phẩm cao su-nhựa, các nhóm hàng tiêu dùng như da giày cũng dễ bị điều tra và áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại khi nhập khẩu vào Hoa Kỳ nếu có các dấu hiệu không hợp lý giữa năng lực sản xuất, giá thành với lượng và giá xuất khẩu.

Để vượt qua các biện pháp kiểm soát nhập khẩu, tránh rủi ro từ các cuộc điều tra, Cục Phòng vệ thương mại khuyến nghị các doanh nghiệp cần có sự chuẩn bị tốt về hồ sơ, ứng phó hiệu quả với các vụ việc điều tra, phối hợp và hợp tác với cơ quan điều tra trong việc cung cấp thông tin, tiếp đoàn thẩm tra tại doanh nghiệp và tham gia đầy đủ các bước theo quy định của pháp luật của các quốc gia. Đồng thời, các hiệp hội ngành hàng dệt may, da giày cũng cần tiếp tục phối hợp tốt với các cơ quan chức năng để tổ chức tuyên tuyền, nâng cao kỹ năng, nghiệp vụ để kiểm soát quy trình mua nguyên vật liệu, truy xuất nguồn gốc, tổ chức sản phẩm minh bạch, qua đó tránh được rủi ro bị áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại.