Ngày 17/9, Thủ tướng Phạm Minh Chính và các Phó Thủ tướng Chính phủ chủ trì Hội nghị toàn quốc thúc đẩy đầu tư công năm 2025 (lần thứ 3).
Báo cáo của Bộ Tài chính về tình hình giải ngân kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2025, ước thanh toán từ đầu năm đến ngày 31/8 là 409.174 tỷ đồng, đạt 46,3% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, cao hơn cùng kỳ 2024 (đạt 40,4%); về số tuyệt đối, cao hơn cùng kỳ khoảng 135 nghìn tỷ đồng.
Giải ngân vốn đầu tư công 2025 có tín hiệu tích cực hơn cùng kỳ 2024, trong đó giải ngân vốn ngân sách địa phương cải thiện vượt bậc, giải ngân vốn của các chương trình mục tiêu quốc gia cũng tăng cao hơn.
Báo cáo chỉ rõ, có 8 bộ và 22 địa phương có tỉ lệ ước giải ngân đạt từ mức bình quân chung cả nước; có 30 bộ, cơ quan trung ương và 12 địa phương có tỉ lệ ước giải ngân đạt dưới bình quân chung cả nước.
Lựa chọn nhà thầu có năng lực, linh hoạt điều chuyển vốn
Là địa phương có tỉ lệ giải ngân vốn đầu tư công cao nhất cả nước, đại diện tỉnh Ninh Bình cho biết: tính đến hết 8 tháng đầu năm, tỉnh đã giải ngân được 25.652 trên tổng số 28.630 tỷ đồng, đạt 90,1% kế hoạch năm và là tỉ lệ cao nhất cả nước.
Để đạt được kết quả này, Ninh Bình đã tập trung chỉ đạo quyết liệt, đồng bộ các giải pháp ngay từ đầu năm, đặc biệt là sau khi sáp nhập tỉnh. Các biện pháp chính bao gồm: đẩy nhanh thủ tục đầu tư và giải phóng mặt bằng, kiểm soát chặt chẽ chất lượng tư vấn và lựa chọn nhà thầu có năng lực, linh hoạt điều chuyển vốn từ các dự án chậm sang dự án nhanh, và chủ động tháo gỡ khó khăn về nguồn cung vật liệu.
Tính đến hết 8 tháng đầu năm, tỉnh Ninh Bình đã giải ngân được 25.652 trên tổng số 28.630 tỷ đồng, đạt 90,1% kế hoạch năm và là tỉ lệ cao nhất cả nước (Ảnh: PT).
Mặc dù vẫn đang tháo gỡ một số vướng mắc trong quá trình triển khai các dự án, song đại diện Ninh Bình cam kết tỉnh sẽ phấn đấu hoàn thành 100% kế hoạch giải ngân vốn trong năm.
Sau Ninh Bình, Thái Nguyên được ghi nhận là địa phương có số vốn giải ngân được sau 8 tháng cao thứ 2 của cả nước. Theo đó, với kế hoạch vốn được giao năm 2025 trên 9.000 tỷ đồng, tỉnh đã giải ngân được hơn 70% và dự kiến sẽ đạt trên 80% vào cuối tháng 9.
Tỉnh Thái Nguyên đã quán triệt và thực hiện nghiêm túc các chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, qua đó đẩy nhanh tiến độ nhiều dự án trọng điểm như: đường liên kết vùng Thái Nguyên - Bắc Ninh - Vĩnh Phúc, đường vành đai 5 và đường vành đai Hội. Đặc biệt, dự án đường Hồ Chí Minh (đoạn Chợ Chu - Ngã ba Trung Sơn) đã hoàn thành 100% giải phóng mặt bằng, và tuyến đường Thái Nguyên - Chợ Mới (Bắc Kạn) cũng đạt 85%.
Để đạt được kết quả này, Thái Nguyên đã tập trung vào các giải pháp then chốt như: chỉ đạo quyết liệt, làm tốt công tác chuẩn bị đầu tư, kiểm điểm tiến độ hàng tuần, và tăng cường đối thoại để tháo gỡ vướng mắc trong giải phóng mặt bằng, nhất là làm tốt công tác tái định cư. Tỉnh cũng chủ động tăng cường thu ngân sách từ đất để đảm bảo nguồn vốn đầu tư đồng thời nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu.
Tại Hội nghị, lãnh đạo tỉnh Thái Nguyên đã đề xuất xem xét sửa đổi Nghị định 140 của Chính phủ cho phép các xã, phường có nhiều dự án được thành lập ban quản lý dự án riêng hoặc giao thêm chức năng cho trung tâm dịch vụ tổng hợp cấp xã nhằm tăng cường tính chủ động trong việc triển khai các dự án nhỏ lẻ và công tác giải phóng mặt bằng tại cơ sở.
Tháo gỡ khó khăn về thủ tục sau khi thực hiện phân cấp
Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết Bộ đã rà soát chính xác 78 khó khăn, vướng mắc trong công tác giải ngân vốn đầu tư công mà các địa phương vừa nêu để có phương án xử lý phù hợp. Cơ quan này đề nghị các Bộ, ngành theo chức năng, nhiệm vụ được giao khẩn trương thực hiện tháo gỡ cho các địa phương.
Về quản lý Nhà nước trong lĩnh vực xây dựng, theo Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Danh Huy, Bộ Xây dựng đã liên tục có văn bản gửi các tỉnh thành để hướng dẫn, tháo gỡ vướng mắc trong quản lý đầu tư xây dựng khi thực hiện phân cấp.
Đối với ý kiến của tỉnh Thái Nguyên về việc thành lập Ban quản lý dự án cấp xã, theo lãnh đạo Bộ Xây dựng, thẩm quyền thành lập các đơn vị này thuộc về UBND cấp tỉnh, do đó địa phương có thể chủ động quyết định thành lập nếu có nhu cầu. Nếu không thành lập, địa phương có quyền thuê tư vấn quản lý.
Ngoài ra, liên quan đến nhiệm vụ phân cấp để tránh chồng chéo, Luật Đầu tư công sửa đổi đã phân cấp cho Chủ tịch UBND cấp xã quyết định đầu tư các dự án nhóm B, C và giao thẩm quyền thẩm định cho Sở Xây dựng các địa phương.
Về các dự án do Bộ Xây dựng quản lý, đặc biệt khi năm 2025 là năm cuối của kỳ kế hoạch trung hạn, Thứ trưởng Nguyễn Danh Huy cho biết, với các dự án đã hoàn thành, phần vốn dư sau quyết toán sẽ được rà soát để điều chuyển cho dự án khác hoặc xin trả lại ngân sách.
Tuy nhiên, vướng mắc lớn nhất hiện nay là giải phóng mặt bằng, do quá trình xác định tính pháp lý của tài sản trên đất phức tạp, dẫn đến tình trạng nhiều dự án Bộ đang phụ trách bị chậm tiến độ.
Điển hình như dự án cầu Thăng Long, phần cầu chính đã thi công xong nhưng phần đường dẫn hai đầu cầu vẫn chưa có mặt bằng. Hay như như cao tốc Chợ Mới - Bắc Kạn hay Dầu Giây - Tân Phú dù đã có vốn cho chi phí xây lắp nhưng không thể triển khai vì chưa có mặt bằng sạch.
"Bộ Xây dựng đã và đang triển khai đầy đủ các nhiệm vụ theo chỉ thị của Chính phủ và cam kết sẽ phấn đấu giải ngân tối đa theo kế hoạch được giao", Thứ trưởng Bộ Xây dựng khẳng định.
Về lĩnh vực tài chính, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung trả lời về vấn đề thẩm định dự án tại địa phương. Trước đây, các dự án điện quy mô lớn đòi hỏi sự thẩm định của nhiều Bộ, ngành trung ương.
Hiện nay, trách nhiệm này đã được phân cấp cho các địa phương. Để hỗ trợ quá trình chuyển đổi, Bộ Tài chính đã tiến hành tổ chức lại quy trình nội bộ, yêu cầu các Sở Tài chính thành lập bộ phận thẩm định chuyên trách và Bộ cũng đã thành lập 7 tổ công tác làm việc trực tiếp, tháo gỡ khó khăn cho các địa phương trong quá trình thẩm định.
