Làn sóng IPO lan rộng: Loạt “ông lớn” dọn đường đưa công ty con lên sàn

Theo báo cáo mới đây của công ty kiểm toán Deloitte, tổng giá trị vốn huy động từ các thương vụ chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) tại Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam đã đạt 5,6 tỷ USD tính đến cuối tuần trước, tăng 53% so với cả năm 2024.

Trong đó, Việt Nam đứng thứ hai trong khu vực (chỉ sau Singapore) khi đóng góp gần 1 tỷ USD từ hai thương vụ lớn trong lĩnh vực tài chính: Techcom Securities (TCBS) huy động 525 triệu USD và VPBank Securities (VPBankS) huy động 484 triệu USD.

Ngoài hai thương vụ trên, mới đây Chứng khoán VPS cũng vừa kết thúc đợt IPO với việc phát hành thành công 202,31 triệu cổ phiếu và thu về số tiền 12.139 tỷ đồng (tương đương hơn 460 triệu USD) từ các nhà đầu tư cá nhân và tổ chức.

Việc các doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực tài chính liên tiếp IPO và đạt được những kết quả ấn tượng đã đưa Việt Nam trở thành một trong những thị trường tài chính hấp dẫn trong khu vực. Lý giải cho sự tăng trưởng mạnh mẽ này, Deloitte cho rằng việc Chính phủ Việt Nam đang trong quá trình tinh giản các thủ tục niêm yết và nỗ lực nâng cao tính minh bạch của thị trường đang hỗ trợ dòng vốn chảy mạnh vào thị trường.

Loạt “ông lớn” rục rịch IPO công ty con

Cùng với làn sóng IPO trong lĩnh vực tài chính, các doanh nghiệp lớn trong thuộc các lĩnh vực khác cũng đang rục rịch khởi động kế hoạch “dọn đường” đưa các công ty con lên niêm yết trên sàn.

Gần nhất, Công ty CP Phát triển Nông nghiệp Hòa Phát (HPA) – công ty con thuộc Tập đoàn Hòa Phát (HPG) đã được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) cấp giấy chứng nhận đăng ký chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO).

Theo kế hoạch, nhà đầu tư có thể đăng ký mua từ ngày 24/11/2025 đến 16h00 ngày 15/12/2025 thông qua đại lý phân phối chính là Chứng khoán Vietcap. Sau khi IPO, HPA dự kiến niêm yết trên HoSE ngay trong tháng 12/2025. Hiện doanh nghiệp đang lưu hành 255 triệu cổ phiếu (tương đương vốn điều lệ 2.550 tỷ đồng) và sẽ phát hành thêm 30 triệu cổ phiếu với giá chào bán 41.900 đồng/cổ phiếu, dự kiến thu về 1.257 tỷ đồng.

Với mức giá IPO này, cổ phiếu HPA đang được định giá cao hơn 3,6 lần giá trị sổ sách (11.504 đồng/cổ phiếu), tương ứng mức vốn hóa 11.900 tỷ đồng - vượt qua định giá của phần lớn doanh nghiệp chăn nuôi đang giao dịch trên thị trường chứng khoán như Dabaco (hơn 10.300 tỷ đồng), BAF (hơn 9.600 tỷ đồng), Masan MeatLife (11.500 tỷ đồng), Vissan (hơn 1.200 tỷ đồng), Vilico (hơn 2.900 tỷ đồng) và chỉ xếp sau Hoàng Anh Gia Lai (HAG) với giá trị vốn hóa hơn 22.100 tỷ đồng.

Cùng trong lĩnh vực nông nghiệp, ngày 19/11, Công ty TNHH Hưng Thắng Lợi Gia Lai - công ty con của Tập đoàn Hoàng Anh Gia Lai cũng vừa công bố quyết định đổi tên thành Công ty CP Đầu tư Quốc tế Hoàng Anh Gia Lai, với vốn điều lệ 1.685 tỷ đồng.

Động thái này được xem là bước chuẩn bị quan trọng trong kế hoạch niêm yết Hưng Thắng Lợi Gia Lai vào năm 2026. Trước đó, công ty của bầu Đức đã công bố chiến lược đưa hai công ty con lên sàn trong giai đoạn tới, gồm Công ty CP Đầu tư Quốc tế Hoàng Anh Gia Lai và Công ty CP Gia Súc Lơ Pang.

Tương tự, hoạt động tái cấu trúc để chuẩn bị cho kế hoạch niêm yết cũng đang được Công ty CP Đầu tư Thế Giới Di Động (MWG) đẩy mạnh thông qua việc tách bạch nhóm điện thoại/điện máy với nhóm dược phẩm.

Cụ thể, MWG đã thông qua quyết định chuyển nhượng 100% số lượng cổ phần Công ty CP Thợ Điện Máy Xanh (trước đây là công ty Dịch Vụ Lắp đặt - Sửa chữa - Bảo hành Tận Tâm) sang cho bên nhận chuyển nhượng là Công ty CP Đầu Tư Điện Máy Xanh (trước đây là Công ty CP Thế Giới Di Động). Ngược lại, Công ty CP Đầu Tư Điện Máy Xanh sẽ chuyển nhượng 100% cổ phần tại Công ty CP Dược Phẩm An Khang Pharma cho Công ty TNHH Một Thành Viên Thương mại Thiện Tâm. Thời gian thực hiện việc chuyển nhượng dự kiến trước 31/12/2025.

Theo định hướng chiến lược đến năm 2030, MWG có kế hoạch tách nhóm Thế Giới Di Động/Điện Máy Xanh (gọi chung là MW) và Bách Hóa Xanh thành các công ty độc lập, hướng tới IPO và niêm yết các mảng kinh doanh cốt lõi này trong giai đoạn 2028-2030.

Tập đoàn Hoa Sen (HSG) gần đây vừa quyết định góp vốn thành lập Công ty CP Hoa Sen Home với vốn điều lệ 1.000 tỷ đồng, trong đó, Tập đoàn Hoa Sen nắm giữ 990 tỷ đồng, tương đương 99% cổ phần. Việc thành lập Hoa Sen Home không chỉ nhằm tách hoạt động kinh doanh của hệ thống siêu thị hiện hữu ra thành doanh nghiệp riêng mà còn hướng tới việc IPO, niêm yết cổ phiếu của công ty con này trong các niên độ tài chính tiếp theo.

Một tên tuổi đáng chú ý khác là Công ty cổ phần Hạ tầng Gelex – công ty con của Tập đoàn Gelex hồi tháng 9/2025, cũng đã hé lộ kế hoạch chào bán ra công chúng khoảng 100 triệu cổ phiếu, tương đương 12% vốn điều lệ.

Mức giá dự kiến được đưa ra trong khoảng 28.000 – 30.000 đồng/cổ phiếu. Nếu đợt chào bán diễn ra thành công, Hạ tầng Gelex có thể huy động về khoảng 3.000 tỷ đồng. Đợt chào bán dự kiến có thể diễn ra vào tháng 12/2025 để tiến tới niêm yết vào nửa đầu năm sau (không muộn hơn quý II/2026).

Kích hoạt làn sóng IPO mới

Hầu hết các “ông lớn” trên đã úp mở về kế hoạch IPO các công ty con từ vài năm trở lại đây, nhưng phải đến năm 2025, khi thị trường vốn Việt Nam xuất hiện những “bom tấn” IPO thì những thông tin về lộ trình chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng mới được các doanh nghiệp ồ ạt công bố. Điều này cũng mở ra kỳ vọng sẽ xuất hiện một làn sóng IPO mới trên thị trường chứng khoán.

Trong quá khứ, thị trường chứng khoán Việt Nam từng chứng kiến hai đợt bùng nổ IPO đáng chú ý. Làn sóng đầu tiên diễn ra vào năm 2007, khi thị trường lập đỉnh về số lượng doanh nghiệp niêm yết với 63 doanh nghiệp thực hiện IPO, tổng trị giá 2,55 tỷ USD. Tuy nhiên, hoạt động IPO giai đoạn này chủ yếu tập trung vào việc chuyển đổi hình thức sở hữu từ khu vực Nhà nước sang công ty cổ phần.

Làn sóng IPO thứ hai diễn ra trong giai đoạn 2017–2018, được xem là thời kỳ hoàng kim của hoạt động IPO tại Việt Nam khi thị trường chứng kiến sự bùng nổ cả về quy mô và số lượng. Động lực tăng trưởng đến từ hoạt động thoái vốn tiếp tục được đẩy mạnh tại các doanh nghiệp Nhà nước lớn như Tổng công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam (POW), Tổng công ty Dầu Việt Nam (OIL), Công ty cổ phần Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR). Đồng thời, từ sự trỗi dậy mạnh mẽ của các doanh nghiệp tư nhân hàng đầu như Vinhomes (VHM), Vincom Retail (VRE), Techcombank (TCB), HDBank (HDB).

Trong báo cáo công bố vào cuối tháng 10, Chứng khoán VNDIRECT cho rằng, bước sang năm 2025, nền tảng vĩ mô ổn định cùng nhiều yếu tố xúc tác hội tụ đang mở ra triển vọng cho một làn sóng IPO mới. Sau giai đoạn dài trầm lắng, hoạt động IPO được dự báo sẽ khởi sắc mạnh mẽ, bắt đầu một chu kỳ mới với danh mục thương vụ tiềm năng trải rộng trên nhiều lĩnh vực khác nhau.

Có thể kể đến các doanh nghiệp tiêu biểu trong lĩnh vực tiêu dùng như Highlands, Golden Gate; trong lĩnh vực dịch vụ tài chính như TCBS, VPBankS, VPS, F88; trong lĩnh vực giải trí như DatvietVAC; công nghệ như Misa, VNLife; và bất động sản như VPL, TAL, Viettel IDC.

Theo VNDirect, có 7 động lực chính đang thúc đẩy làn sóng IPO bùng nổ trở lại trong năm 2025. Thứ nhất là nền kinh tế vĩ mô ổn định cùng với chính sách tiền tệ nới lỏng trong nước và quốc tế.

Thứ hai, thị trường Việt Nam đã được FTSE Russell chấp thuận nâng cấp lên nhóm “thị trường mới nổi thứ cấp”, mở ra cơ hội lớn thu hút dòng vốn ngoại.

Thứ ba, khuôn khổ chính sách ngày càng hoàn thiện giúp các doanh nghiệp IPO có nền tảng quản trị tốt hơn trước khi lên sàn.

Thứ tư, các quy định về giới hạn sở hữu nước ngoài (room ngoại) và tỷ lệ cổ phiếu tự do chuyển nhượng đã được tháo gỡ linh hoạt hơn so với trước đây.

Thứ năm, các quy định về thoái vốn doanh nghiệp Nhà nước tiếp tục được củng cố, tạo nguồn cung cổ phiếu chất lượng cao cho thị trường.

Thứ sáu, thủ tục hành chính cho hoạt động IPO được rút ngắn, trong khi chính sách bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư hậu IPO được tăng cường.

Và cuối cùng, sự sẵn sàng của hạ tầng kỹ thuật, đặc biệt là việc triển khai hệ thống giao dịch mới KRX, sẽ giúp thị trường vận hành hiệu quả và minh bạch hơn.