Theo thông tin mới công bố của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản (VASEP), Kết thúc năm 2023, xuất khẩu tôm Việt Nam đạt 3,4 tỷ USD, giảm 22% so với năm 2022. Con số xuất khẩu giảm phản ánh một năm ngành tôm Việt Nam phải đối mặt với nhiều thách thức.
Nhận định chung về các thị trường, chuyên gia VASEP cho biết, năm 2023, tôm Việt phải đối mặt với lạm phát cao, sức mua và giá tôm giảm, cạnh tranh gay gắt từ Ecuador, Ấn Độ. Những tháng cuối năm 2023, doanh nghiệp lại phải đón nhận tin không vui khi Mỹ đã khởi xướng điều tra chống trợ cấp với tôm nước ấm đông lạnh của Việt Nam.
Đầu năm 2024, căng thẳng Biển Đỏ đã đẩy giá cước vận tải biển tăng. Trước những ảnh hưởng trên, VASEP nhận định, đà phục hồi cho xuất khẩu tôm sẽ còn đối diện nhiều cam go trong năm 2024, điều này đòi hỏi các doanh nghiệp trong ngành hàng tôm Việt cần nỗ lực hơn nữa để tiếp tục vượt khó trên chặng đường phục hồi. VASEP dự báo kim ngạch xuất tôm trong năm 2024 đạt khoảng 4 tỷ USD, tăng 5% so với năm 2023.
Về thị trường Mỹ, VASEP cho biết, năm 2023, xuất khẩu tôm Việt Nam sang thị trường này sau khi giảm liên tục trong các tháng đầu năm, từ tháng 7 đến hết năm, liên tục tăng trưởng 2 con số. Cả năm 2023, xuất khẩu tôm sang Mỹ đạt 682 triệu USD, giảm 15% so với năm 2022.
Mới đây Hiệp hội Chế biến tôm Mỹ (ASPA) nộp đơn đề nghị điều tra thuế chống trợ cấp đối với tôm nhập khẩu trong đó có Việt Nam. Chưa rõ kết quả thế nào, nhưng xuất khẩu tôm Việt Nam sang Mỹ sẽ bị ảnh hưởng trong năm nửa đầu năm 2024. Bên cạnh đó, căng thẳng Biển Đỏ đầu năm 2024, khiến giá cước vận tải biển đi Mỹ tăng, cũng là một chướng ngại cho doanh nghiệp xuất khẩu sang Mỹ trong năm 2024.
Tại Nhật Bản, VASEP nhận định, xuất khẩu tôm sang trong năm 2023 liên tục sụt giảm do lạm phát tại thị trường này tăng cao, đồng yên giảm giá mạnh, ảnh hưởng tới quyết định mua hàng của các nhà nhập khẩu Nhật Bản. Năm 2023, xuất khẩu tôm sang thị trường này đạt 511 triệu USD, giảm 24% so với năm 2022. Tháng cuối cùng của năm 2023, xuất khẩu tôm sang thị trường này đã ghi nhận tăng 6% so với cùng kỳ năm 2022.
Thị trường này được đánh giá còn nhiều tiềm năng và sẽ phục hồi sớm hơn so với các thị trường lớn khác như Mỹ, EU trong năm 2024. Tôm Việt Nam vẫn giữ được lợi thế cạnh tranh tốt trên thị trường này. Ngoài ra, VASEP cho rằng, thị trường Nhật Bản có vị trí địa lý gần hơn so với Mỹ, EU và phương thức thanh toán cũng an toàn hơn.
Bên cạnh đó, xuất khẩu tôm sang Trung Quốc nằm trong xu hướng giảm chung tuy nhiên Trung Quốc là thị trường có mức sụt giảm thấp nhất trong số các thị trường nhập khẩu chính. Năm 2023, xuất khẩu tôm Việt Nam sang Trung Quốc Đạt 607 triệu USD, giảm 8% so với năm 2022.
Theo VASEP, nhu cầu nhập khẩu tôm của Trung Quốc vẫn tăng mạnh nhưng do có quá nhiều nguồn cung “đổ xô” vào thị trường này với giá chào thấp nên tôm Việt Nam rất khó cạnh tranh về giá.
Với vị trí địa lý gần thuận lợi cho các doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc về chi phí logistics, các tháng đầu năm 2024, xuất khẩu tôm sang thị trường này có thể phục hồi nhẹ.
Tuy nhiên, các chuyên gia VASEP cũng lưu ý, xung đột Biển Đỏ khiến cước vận tải biển tăng, có thể khiến Ecuador giảm xuất khẩu sang Trung Quốc do phải chịu áp lực chi phí vận tải biển gia tăng. Đây có thể là cơ hội cho tôm Việt Nam tại thị trường Trung Quốc.
