Siết quản lý thuế kinh doanh trực tuyến: Livestream, KOL/KOC vào tầm ngắm.Trước tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ của thương mại điện tử và kinh doanh trên nền tảng số, Bộ Tài chính cho biết sẽ tiếp tục tăng cường các biện pháp quản lý thuế, đặc biệt đối với hoạt động bán hàng qua livestream, các KOL/KOC có doanh thu lớn và những nhóm hàng tiềm ẩn nhiều rủi ro như mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, thời trang. Đây là nội dung được Bộ Tài chính phản hồi kiến nghị của cử tri TP Đà Nẵng gửi tới Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.
Theo phản ánh của cử tri, việc mua bán hàng hóa và cung cấp dịch vụ thông qua mạng xã hội, sàn thương mại điện tử thời gian qua phát triển nhanh chóng, góp phần thúc đẩy tiêu dùng hiện đại và chuyển đổi số. Tuy nhiên, đi kèm với đó là những bất cập trong công tác quản lý Nhà nước, nhất là về thuế, nguồn gốc hàng hóa, giá bán và chất lượng sản phẩm. Không ít trường hợp vi phạm chỉ bị phát hiện sau thời gian dài hoạt động, gây thất thu ngân sách và ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi người tiêu dùng.
Từ thực tế trên, cử tri đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành liên quan tăng cường thanh tra, kiểm tra hoạt động kinh doanh trên không gian mạng; hoàn thiện cơ chế quản lý thuế đối với tổ chức, cá nhân kinh doanh trực tuyến; đồng thời kiểm soát chặt chẽ nguồn gốc, chất lượng và giá cả hàng hóa nhằm bảo đảm môi trường cạnh tranh công bằng.
Trả lời kiến nghị, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, cùng với sự bùng nổ của thương mại điện tử, ngành tài chính đã và đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp nhằm hạn chế thất thu thuế. Trong đó, trọng tâm là hoàn thiện khung pháp lý và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin phục vụ quản lý thuế, như xây dựng cổng đăng ký, kê khai và nộp thuế dành cho nhà cung cấp nước ngoài, cũng như cho hộ, cá nhân kinh doanh trong nước.
Song song với đó, công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm tiếp tục được tăng cường. Cơ quan thuế phối hợp với chính quyền địa phương và các lực lượng chức năng rà soát kho hàng, điểm tập kết, trung chuyển hàng hóa không khai báo; xử lý các hành vi gian lận thuế trong bán hàng trực tuyến, đặc biệt là các trường hợp livestream bán hàng có doanh thu lớn thông qua KOL/KOC trên mạng xã hội.
Kết quả thu ngân sách từ hoạt động thương mại điện tử những năm gần đây cho thấy quy mô ngày càng mở rộng. Trong giai đoạn 2022-2024, tổng số thu từ các tổ chức, cá nhân có hoạt động kinh doanh liên quan đến thương mại điện tử và kinh tế số đạt khoảng 296.000 tỷ đồng. Riêng năm 2022 thu 83.000 tỷ đồng, năm 2023 tăng lên 97.000 tỷ đồng và năm 2024 đạt 116.000 tỷ đồng. Chỉ tính 11 tháng đầu năm 2025, số thu đã xấp xỉ 192.200 tỷ đồng.
Cùng với đó, công tác truy thu và xử phạt vi phạm về thuế cũng được đẩy mạnh. Năm 2024, số tiền truy thu và xử phạt trong lĩnh vực thương mại điện tử lên tới hơn 1,3 triệu tỷ đồng; 11 tháng đầu năm 2025 con số này gần 1,07 triệu tỷ đồng. Nhiều vụ việc điển hình liên quan đến trốn thuế, kinh doanh hàng giả, hàng kém chất lượng đã bị phát hiện và xử lý, trong đó có các trường hợp nổi cộm trên không gian mạng.
Trong thời gian tới, Bộ Tài chính cho biết sẽ ứng dụng mạnh mẽ Big Data và trí tuệ nhân tạo vào quản lý thuế. Các hệ thống sẽ tự động đối soát hóa đơn, dòng tiền và doanh số bán hàng trên nền tảng số; thu thập dữ liệu từ ngân hàng, trung gian thanh toán, đơn vị vận chuyển có thu tiền hộ; đồng thời theo dõi dữ liệu từ các buổi livestream để ghi nhận số lượng đơn hàng, giá bán và tần suất giao dịch. Trên cơ sở đó, cơ quan thuế có thể nhận diện người bán có doanh thu lớn, giao dịch bất thường hoặc dấu hiệu rủi ro cao.
Ngoài ra, việc kết nối, chia sẻ dữ liệu với các bộ, ngành tiếp tục được mở rộng, như phối hợp với Bộ Công an trong định danh điện tử đối với tổ chức, cá nhân kinh doanh trực tuyến; kiểm tra kho hàng và giám sát hành trình vận chuyển hàng hóa. Ngành tài chính cũng sẽ làm việc chặt chẽ với Ngân hàng Nhà nước để tăng cường giám sát các giao dịch thanh toán, nhất là giao dịch xuyên biên giới, kiểm soát dòng tiền và ngăn chặn hành vi chia nhỏ giao dịch nhằm trốn thuế.
Theo Bộ Tài chính, việc siết chặt quản lý thuế đối với bán hàng livestream, KOL/KOC và các nhóm hàng nhạy cảm không chỉ nhằm chống thất thu ngân sách, mà còn góp phần lập lại trật tự thị trường, bảo vệ người tiêu dùng và xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, lành mạnh trong kỷ nguyên số.
